โควิดสายพันธุ์ย่อยใหม่ดื้อต่อภูมิคุ้มกัน ติดเชื้อง่าย-แพร่ได้มากขึ้น

“นายแพทย์ธีระ” เปิดเผย โควิดสายพันธุ์ย่อยใหม่ ดื้อต่อภูมิคุ้มกันทั้งจากวัคซีน มีโอกาสที่จะมีการติดเชื้อโรคได้ง่ายดายมากยิ่งขึ้นหรือแพร่กันได้เยอะขึ้น

รองศาสตราจารย์นพ.ธีระ วรธนารัตน์ ภาควิชาแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์เฟซบุ๊ก Thira Woratanarat ระบุว่า 29 พฤศจิกายน 2565… เมื่อวานทั่วโลกติดเพิ่ม 174,759 คน ตายเพิ่ม 778 คน รวมแล้วติดไป 646,366,341 คน เสียชีวิตรวม 6,637,358 คน

5 อันดับแรก ที่ติดเชื้อโรคสูงสุดเป็น ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ บราซิล ไต้หวัน และประเทศฝรั่งเศส

เมื่อวานนี้จำนวนติดเชื้อโรคใหม่มีประเทศจากยุโรปและเอเชียครอบครอง 7 ใน 10 อันดับแรก และ 13 ใน 20 อันดับแรกของโลก

จำนวนติดเชื้อโรคใหม่ในทุก ๆ วันของทั่วโลกตอนนี้ มาจากทวีปเอเชีย และ ยุโรป รวมกันคิดเป็นปริมาณร้อยละ 76.25 ของทั้งโลก ในเวลาที่จำนวนการตายคิดเป็นปริมาณร้อยละ 74.93

…ลักษณะสายพันธุ์ย่อยในออสเตรเลีย

Esterman A. ได้เผยแพร่ข้อมูลเกี่ยวกับโควิด-19 ที่ระบาดในออสเตรเลียปัจจุบันนี้ พบว่าเป็นไปในลักษณะมากมายสายพันธุ์แบบ variant soup

โดยมีอีกทั้ง BA.5 39%, BA.2.75 26%, BQ.1 19%, XBB 4% และอื่น ๆ

ลักษณะดังที่กล่าวมาแล้ว เป็นที่คาดเดากันว่าประเทศอื่น ๆ ก็จะเป็นไปในลักษณะนี้ โดยมีสายพันธุ์ย่อยใหม่ ที่น่ากังวลเป็นต้นว่า BQ.1.x, XBB, BA.2.75.x ที่อาจมีสัดส่วนสูงแตกต่างกันไปในแต่ละทวีป และจะมาเทคโอเว่อร์ BA.5 ในเวลาไม่นาน ดังนี้ BQ.1.x จะครอบครองสัดส่วนนำ ในอเมริกา และ ยุโรป ส่วน BA.2.75.x และ XBB จะเด่นในแถบเอเชีย

การระบาดในไทยเรามีแนวโน้มจะเป็นไปในแนวทางข้างต้น

…ตีระฆังเตือนยืนยันหัวข้อการดื้อต่อภูมิคุ้มกัน

ทีมงานของ David Ho จากมหาวิทยาลัยโคลัมเบีย อเมริกา ได้เผยแพร่ผลที่เกิดจากงานวิจัยใน bioRxiv เมื่อวานนี้ 28 พฤศจิกายน 2565

แสดงให้เห็นว่า โควิดสายพันธุ์ย่อยใหม่ ที่เกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็น BQ.1.x และ XBB นั้น

ดื้อต่อภูมิคุ้มกันอีกทั้งจากวัคซีน และการที่เคยติดเชื้อโรคมาก่อน มากยิ่งกว่าสายพันธุ์อื่น ๆ ที่เคยระบาดมาก่อนหน้านี้เป็นอย่างมาก

หากแม้ข้อมูลทางสถานพยาบาลในตอนนี้ ยังไม่มีหลักฐานยืนยันว่าจะก่อให้ป่วยไข้ร้ายแรงเยอะขึ้นกว่าสายพันธุ์ที่เคยระบาดเดิม

แต่สมรรถนะการดื้อต่อภูมิคุ้มกันที่มากขึ้นนั้น ย่อมส่งผลทำให้มีโอกาสที่จะมีการติดเชื้อโรคได้ง่ายดายมากยิ่งขึ้น หรือ แพร่กันได้เยอะขึ้นเป็นเงาตามตัว

อย่างนี้เอง ที่เป็นตัวตอกย้ำให้เห็น ถึงความสำคัญของการป้องกันตัว ระหว่างการใช้ชีวิตประจำวัน อีกทั้งหัวข้อการใส่หน้ากาก เลี่ยงความประพฤติปฏิบัติเสี่ยง เลี่ยงสถานที่ยัดเยียดระบายอากาศไม่ดี รักษาความสะอาด และ เว้นระยะห่าง จากผู้อื่น

Personal protective behaviors เป็นเกราะป้องกันที่สำคัญที่สุด

…ฟุตบาทประวัติศาสตร์การแพร่ ของแต่ละสายพันธุ์

โควิด-19 แพร่ระบาดมานับเป็นเวลาหลายปี โดยมีสายพันธุ์ที่มากมาย

แม้เปรียบเทียบกันตัวต่อตัว จะพบว่า ในช่วงเวลา 100 วันแรกของการระบาด สายพันธุ์ Omicron นั้นแพร่กระจายไปยังประเทศต่าง ๆ ทั่วโลกได้มากกว่าสายพันธุ์อื่น ที่ระบาดมาก่อน ถึง 5 เท่า

แต่ละระลอกที่ผ่านมา ตั้งแต่สายพันธุ์เริ่มแรก (Wuhan: Wild type), เบต้า, แกมม่า, อัลฟ่า, เดลต้า, และ Omicron นั้น ก็มีลักษณะของ ทวีปที่มีการระบาดหนัก ก่อนกระจัดกระจายไปยังทวีปอื่น ๆ ที่แตกต่างกันไป

…สำหรับระลอกอนาคตนั้น ลักษณะการระบาดน่าจะมีแนวโน้มแตกต่างไปจากอดีตกาล ด้วยเหตุว่ามีสาเหตุหัวข้อการเดินทางระหว่างประเทศเกิดขึ้นมาก การระบาดจะเป็นลักษณะมากมายสายพันธุ์ แปรผันกับการนำเข้า ส่งออก รวมถึงสมรรถนะของเชื้อไวรัสแต่ละสายพันธุ์ ความประพฤติปฏิบัติการป้องกันตัว และ การใช้ชีวิตของพลเมือง ประเภท และความครอบคลุมของวัคซีนที่ใช้ รวมทั้ง อื่น ๆ

ผลกระทบที่จะเกิดขึ้น อีกทั้งในทางจำนวนการติดเชื้อ การป่วย การเสียชีวิต และ Long COVID นั้น ก็เลยมีโอกาสสูง ที่จะแปรผันกับแนวทางควบคุมป้องกันโรค และ ความพร้อม “จริง” ของระบบสาธารณสุขของประเทศนั้น อีกทั้งเรื่องยาที่ได้มาตรฐาน วัคซีนที่มีประสิทธิภาพ บริการดูแลต่าง ๆ ว่าประชาชนในประเทศ จะเข้าถึง และ พึ่งพาได้หรือไม่ ยามที่เกิดปัญหา

ผลลัพธ์ที่ปรารถนาของทุกสังคม คือ ยามวิกฤติ ประชาชนสามารถพึ่งพา และได้รับความช่วยเหลือเกื้อกูลดูแลอย่างทันทีทันควัน มีประสิทธิภาพ โดยทั่วถึงกัน

ไม่ต้องเผชิญกับสภาวะท้อใจ คอย จนกระทั่งจำเป็นต้องดิ้นรนตีกระปุกขวนขวายหาทางรอด กันเอาเองแบบ อัตตาหิ อัตตโน นาโถ

…เหตุการณ์ตอนนี้นั้น จำเป็นจะต้องดำรงชีวิตอย่างมีสติสัมปชัญญะ ไม่ประมาทสำหรับในการดำรงชีพ

ปกป้องอย่างสม่ำเสมอ อีกทั้งช่วงทำงาน เรียน หรือท่องเที่ยว

ฉีดยาเข็มกระตุ้นให้ครบตามที่ได้มีการกำหนด

ใส่หน้ากากอย่างถูกต้อง จะช่วยลดความเสี่ยงลงไปได้มาก

นอกเหนือจากนี้ ยังคงพบลักษณะของการสูญเสียการได้กลิ่น และการรู้รส พบอาการผิดปกติเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร กรุ๊ปลักษณะของระบบทางเดินหายใจ หายใจถี่ หายใจลำบาก และกรุ๊ปอาการนอกระบบ ที่ไปคล้ายกันกับสายพันธุ์เดลตาได้เช่นเดียวกัน

สำหรับคนที่สัมผัสเสี่ยงสูง หรือมีลักษณะอาการเสี่ยงติดเชื้อโรค แนะนำให้ตรวจ ATK ด้วยตัวเอง โดยควรเลือก ATK ที่ได้รับมาตรฐาน และ มีค่าความไว (Sensitivity) และ ค่าความจำเพาะ (Specificity) ไม่ต่ำยิ่งกว่า 90%

อ้างอิง

1. Wang Q et al. Alarming antibody evasion properties of rising SARS-CoV-2 BQ and XBB subvariants. bioRxiv. 28 November 2022.

2. Tegally H et al. Global Expansion of SARS-CoV-2 Variants of Concern: Dispersal Patterns and Influence of Air Travel. medRxiv. 27 November 2022.

ข้อมูลที่ได้มาจาก รองศาสตราจารย์นพ.ธีระ วรธนารัตน์